ระบบเบรก (Braking System)
เบรก (Brake) ทำหน้าที่ชลอความเร็วของรถ หรือทำให้รถหยุด ตามความต้องการของผู้ขับรถ รถส่วนใหญ่ในปัจจุบัน ใช้การถ่ายทอดแรงเหยียบ ที่แป้นเบรก ไปถึงตัวอุปกรณ์หยุดล้อ ด้วยระบบไฮดรอลิกซ์ (Hydraulic)
กล่าวคือ ในขณะที่เราเหยียบเบรกลงที่แป้นเบรก แรงเหยียบนี้ จะถูกส่งไปที่แม่ปั้มน้ำมันเบรก (Master Cylinder) เพื่อทำหน้าที่อัดแรงดันน้ำมันเบรก ออกไปตามท่อน้ำมันเบรก ผ่านวาล์วแยก ส่วนน้ำมันเบรก ไปจนถึงตัวเบรก ซึ่งติดตั้งอยู่บริเวณดุมล้อ และที่ตัวเบรก ก็จะมีลูกปั้มน้ำมันเบรก เมื่อได้รับแรงดันมา ลูกปั้มน้ำมันเบรกจะดันให้ผ้าเบรก ไปเสียดทานกับชุดจานเบรกที่อยู่ใกล้ กับจานดิสเบรก หรือ ดรัมเบรก เมื่อเกิดความฝืดขึ้น ล้อก็เริ่มหมุนช้าลง เมื่อเพิ่มน้ำหนัก เหยียบเบรกเข้าไปอีก แรงดันน้ำมันเบรกเพิ่มมากขึ้น ก็ยิ่งมีความฝืดที่ล้อเพิ่มขึ้น รถก็จะชลอความเร็วลง จนรถหยุดในที่สุด
ชนิดของเบรก
-
- ดรัมเบรก (Drum Brake)
- ดิสเบรก (Disc Brake)
ดรัมเบรก (Drum Brake)
ในชุดเบรกแบบดรัม ประกอบด้วยตัวดรัม (Drum) เป็นโลหะวงกลมยึดติดกับดุมล้อ หมุนไปพร้อมล้อ และชุดฝักเบรก ซึ่งประกอบด้วยผ้าเบรก กลไกปรับตั้งเบรก สปริงดึงกลับ และลูกสูบปั้มเบรก ซึ่งสายน้ำมันเบรก ก็จะมาเชื่อมต่อกับตัวลูกสูบนี่แหละ ในการดันผ้าเบรกให้ไปเสียดทานกับดรัม เพื่อให้เกิดความฝืด
 |
 |
ดรัมเบรก
เป็นอุปกรณ์เบรกมาตรฐาน สำหรับรถยนต์ รุ่นเก่าหน่อย ต่อมาเมื่อมีการใช้ดิสเบรกกันมากขึ้น ก็จะเห็น ระบบดิสเบรกสำหรับล้อคู่หน้า และดรัมเบรกสำหรับล้อคู่หลัง และในปัจจุบัน ก็สามารถเห็นรถยนต์ที่ ติดตั้งดิสเบรกมาทั้ง 4 ล้อ แต่อย่างไรก็ตาม การจะใช้ระบบเบรกแบบดิส หรือดรัมนั้น ขึ้นอยู่กับการ ออกแบบ ระบบของบริษัทผู้ผลิตรถยนต์แต่ละรุ่นอยู่แล้ว เพื่อประสิทธิภาพการทำงานที่ดี
ดิสเบรก (Disc Brake)
ชุดดิสเบรก ประกอบด้วย แผ่นจานดิส ติดตั้งลงบนแกนเพลาล้อ เมื่อรถเคลื่อนที่ แผ่นจานดิส จะหมุนไปพร้อมล้อ จากนั้นจะมีอุปกรณ์ที่เราเรียกว่า คาลิปเปอร์ (Caliper) ที่เรียกกันทั่วไปว่า “ก้ามปูเบรก” สำหรับตัวคาลิปเปอร์ จะติดตั้งโดย ครอบลงไปบนจานดิส (ไม่หมุนไปพร้อมล้อ) ภายในคาลิปเปอร์ มีการติดตั้งผ้าเบรกประกอบอยู่ทางด้านซ้าย และขวาของจานดิส และจะมีลูกปั้มน้ำมันเบรกติดตั้งอยู่ด้วย ซึ่งท่อน้ำมันเบรก ก็จะติดตั้งเชื่อมต่อกับลูกปั้มเบรกนี้ เมื่อใดที่มีการเหยียบเบรก ลูกปั้มเบรก ก็จะดันให้ผ้าเบรก เลื่อนเข้าไปเสียดทาน กับเแผ่นจานดิส เพื่อให้เกิดความฝืด
 |
|
ระบบช่วยผ่อนแรงการเหยีบเบรก
อุปกรณ์ช่วยผ่อนแรงในการเหยียบเบรกคือ หม้อลมเบรก (Brake Booster) ซึ่งทำงานด้วยสุญญากาศ (Vacuum) ภายในหม้อลมเบรก จะมีแผ่นไดอะเฟรมอยู่ และที่ตัวหม้อลมเบรกนี้เอง จะมีท่อต่อออกไป เชื่อมต่อกับท่อไอดี เมื่อเครื่องยนต์ทำงาน ก็จะดูดเอาอากาศที่ท่อไอดีเข้าไปเผาไหม้ ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้ หม้อลมเบรก ถูกดูดอากาศไปใช้งานด้วย ความดันอากาศในหม้อลมเบรก จึงต่ำลงเข้าใกล้ระดับสุญญากาศ
แสดงการติดตั้งหม้อลมเบรก
ในกรณีที่เครื่องยนต์ดับ ภายในหม้อลมเบรก ก็ยังคงมีสภาพเป็สุญญากาศอยู่ ดังนั้น หลังจากที่เครื่องยนต์ไม่ทำงาน เรายังคงเหยียบเบรกได้อย่างนุ่มนวล อีกเพียงแค่ 2-3 ครั้ง เพราะอากาศด้านนอกหม้อลมเบรก ก็จะเข้าไปอยู่ในหม้อลมเบรก ในขณะที่ไม่มีการดูดเอาอากาศภายในหม้อลมเบรกไปใช้งาน (เพราะเครื่องยนต์ ไม่ทำงาน ไม่มีการดูดไอดีไปใช้งาน) เมื่ออากาศเข้าไปบรรจุดอยู่ในหม้อลมเบรก จนเต็ม ก็ไม่มีแรง จากหม้อลมเบรก มาช่วยดันลูกสูบในแม่ปั้มเบรก ทำให้ผู้ขับจะต้องออกแรงเหยียบแบรคมากขึ้นไปด้วย
ระบบเบรก 1 วงจร และ 2 วงจร
ระบบเบรกแบบ 1 วงจร จะทำการจ่ายน้ำมันเบรก จากแม่ปั้มเบรก กระจายไปให้กับเบรก ทั้ง 4 ล้อ ซึ่งมีข้อเสียคือ เมื่อน้ำมันเบรก เกิดรั่วไหล ณ จุดใดจุดหนึ่ง ของระบบเบรก เมื่อเหยียบเบรก แรงดันน้ำมันเบรก ก็ไม่สามารถ ไปดันลูกสูบเบรกให้ขยายตัวได้เต็มประสิทธิภาพ เพราะน้ำมันเบรกไหลออกไปที่จุดรั่ว ทำให้ผู้ขับไม่สามารถควบคุม การหยุดรถได้ อย่างมีประสิทธิภาพ และอาจเกิดอันตรายได้ในที่สุด
รถยนต์ส่วนใหญ่ในปัจจุบัน จะใช้ระบบเบรก 2 วงจร กล่าวคือ ตัวแม่ปั้มเบรก จำทำการปั้มน้ำมันเบรกออกไป 2 ท่อ เพื่อไปเบรกล้อ 2 คู่ เพราะเมื่อเกิดเหตุรั่วใหลของน้ำมันเบรก ตามท่อส่งน้ำมันเบรก หรือบริเวณจุดรั่วที่ใดที่หนึ่ง ระบบเบรกของล้อคู่นั้นก็ไม่สามารถทำงานได้ แต่ล้อที่เหลืออีกคู่หนึ่งก็ยังคงใช้งานได้ (ซึ่งอาจจะทำได้ไม่ดีนัก สำหรับ การหยุดรถทั้งคัน) แต่อย่างน้อยที่สุด ผู้ขับขี่ก็ยังรู้ว่า มีบางอย่างผิดปกติ เกิดขึ้นกับระบบเบรก และยังพอ มีเวลาที่จะควบคุมรถไปซ่อมแซมได้
โครงสร้างระบบเบรก 2 วงจร รถขับเคลื่อนล้อหลัง
โครงสร้างระบบเบรก 2 วงจรรถขับเคลื่อนล้อหน้า
หมายเหตุ :
รถขับเคลื่อนล้อหน้า ใช้ระบบเบรก 2 วงจรแบบไขว้ เนื่องจากน้ำหนักเครื่องยนต์ เกียร์ เฟืองท้าย เพลาขับ ทำให้ช่วงหน้ารถมีน้ำหนักมาก เมื่อเหยียบเบรก จุดศูนย์ถ่วง จะไปรวมอยู่ที่ล้อหน้ามาก ในกรณีที่ระบบเบรกของวงจรใดวงจรหนึ่งชำรุด ประสิทธิภาพของการเบรก จะลดลงครึ่งหนึ่งจากปกติ แต่การหยุดรถ จะยังคงมีเสียรภาพอยู่
